رنج در اسلام و بودا

از آنجا که درد و رنجها، یکی از مهمترین دغدغه های زندگی انسان می باشد و این مسأله در آئین بودا از برجستگی خاصی برخوردار است و در دین اسلام هم نکات بسیار مهّم و قابل توجّهی در این رابطه وجود دارد؛ لذا در این پژوهش با هدف تفاهم بیشتر میان دین اسلام و آئین بودا، و بستر سازی جهت همزیستی مسالمت آمیز و رفع سوء گمانها بین دین اسلام و آئین بودا و همچنین کمک به گفتگوی بین ادیان؛ به برسی شباهتها و تفاوتهای بین دو دیدگاه در رابطه با رنج، به روش کتابخانه ای پرداخته ایم. یافته های این پژوهش، بیانگر وجود شباهتها و تفاوتهای مهمّی بین دو دیدگاه در رابطه با رنج می-باشد، برخی از مهمترین این شباهتها عبارتند از: یک: بر اساس هر دو دیدگاه وجود رنجها و سختی ها در زندگی انسانها امری پذیرفته شده است. دو: هر دو دیدگاه جهل را به عنوان مهمترین منشأ رنج بشر معرفی می کنند. سه: مطابق هر دو دیدگاه، هرچند که امکان رهایی مطلق از رنجها در این زندگی وجود ندارد، امّا با تغییر بینشها می توان در همین دنیا به دور از رنجها زندگی کرد. چهار: در هر دو دیدگاه راهکاهای مشترکی مانند؛ شناخت و معرفت، اندیشه درست، گفتار درست، کردار درست، کوشش درست، مهر، غمخوارگی و شادی همدلانه مطرح است. برخی از مهمترین تفاوتهای دو دیدگاه نیز عبارت است از: یک: در نگاه بودا، زندگی سراسر رنج است، امّا در نگاه اسلامی، زندگی دنیوی، مخلوطی از «عسر» و «یسر» است. دو: در دیدگاه اسلامی توجّه خاصی به حکمت رنجها شده است، اما در آئین بودا، سخنی از حکمت رنجها نیست. سه: متعلّق رهایی در آئین بودا، خارج شدن از چرخه ی زاد و مرگ است، امّا در اسلام، رسیدن به خدا به عنوان حقیقت مطلق عالم وجود، و رها شدن از عذاب اخروی که رنجی ماندگار است، مطرح می باشد. چهار: برخی راهکارهای اساسی، مانند خدا باوری و خدا محوری و معاد باوری در اسلام جهت رهایی از رنجها مطرح است که در آئین بودا توجّهی به آنها نشده است. کلید واژها: اسلام. بودا. رنج. کبد. نجات. رهایی.